Interview met trainer Ben Kosse

In december start de VAB weer met een nieuwe ronde van het AB-traject: het meerjarige ontwikkelingstraject voor agrarisch bedrijfsadviseurs die willen investeren in hun vak — en in zichzelf. Trainer Ben Kosse begeleidt het traject al sinds de eerste editie, zo’n vijftien jaar geleden. Hij ziet hoe de rol van de adviseur verandert, waarom persoonlijke ontwikkeling steeds belangrijker wordt, en hoe het vernieuwde traject adviseurs nóg beter moet gaan helpen.

Van certificeren naar ontwikkelen

Rond 2008 besloot de VAB het toenmalige certificeringssysteem volledig om te gooien. Het oude model- materiaal inleveren en vragen beantwoorden- sloot niet meer aan bij de behoefte van adviseurs en de sector. Ben: “We wilden af van het vinkjes-systeem. Adviseren is mensenwerk. Dus moet je kijken naar wie je bent als adviseur, wat je drijft, waar je op vastloopt en hoe je jezelf kunt blijven ontwikkelen.”

Het AB-traject werd daarom ontworpen als een levenslang-leren benadering, met een persoonlijk ambitieplan als basis. Niet als verplicht nummer, maar als manier om richting te geven aan jouw groei als professional.

Waarom het begint bij jezelf kennen

Hoewel kennis en gespreksvaardigheden belangrijk blijven, is volgens Ben één element belangrijker dan ooit: zelfinzicht.

“Als adviseur kun je nog zo veel weten, maar als jouw eigen oordelen, stress of onzekerheden ertussen komen, heeft de klant daar last van. De kunst is dat je jezelf zó goed kent dat je in rust kunt blijven en echt naast die boer kunt staan.”

Die focus op persoonlijke ontwikkeling is de kern van het huidige AB-traject, en wordt in de vernieuwde versie alleen maar groter.

Hoe werkt het traject?

Het traject duurt ongeveer drie jaar en bestaat uit:

• een eerste intensieve volle dag van 10 uur s’ochtends tot 20 uur s’avonds
• een tweede ambitiedag
• en 1 inspiratiedag in de jaren daarna -  2 in totaal

Tijdens deze momenten werken deelnemers aan hun ambitieplan, hun persoonlijke ontwikkeling en hun professionele houding. Tussendoor is er ruimte voor eigen reflectie, intervisie en het bijhouden van PE-punten.

Voor wie is het AB-traject bedoeld?

Ben is hierover eerlijk en duidelijk: het AB-traject werkt alleen voor adviseurs met intrinsieke motivatie. “Voorheen deden mensen mee omdat het ‘moest’ van hun organisatie of omdat het gekoppeld was aan tekenbevoegdheid. Dan halen ze een papiertje, maar niet het inzicht. Voor mij zijn de beste deelnemers de mensen die het doen omdat ze zichzelf serieus nemen in hun vak. Die willen weten: waar ben ik goed in, wat houdt me tegen, hoe kan ik groeien?”

De deelnemersgroep is divers: zelfstandigen, jonge adviseurs, ervaren professionals, boeren die daarnaast adviseren. De gemene deler: mensen die hun vak en zichzelf verder willen brengen.

Vernieuwingen: meer diepgang, meer persoonlijke groei
Vanaf 2025 krijgt het AB-traject een vernieuwde inhoudelijke opzet. Twee elementen springen eruit:

1. Meer tijd voor echte persoonlijke ontwikkeling
Voorbereidende onderdelen — zoals het schrijven van het ambitieplan — worden deels buiten de trainingsdagen geplaatst. Daardoor blijft er in de bijeenkomsten meer tijd over voor:

• reflectie
• interactie
• oefenen
• feedback
• en vooral leren van elkaar

2. Nieuwe methodiek: ‘Saboteurs’ en ‘Positive Intelligence’
De bekende IK-tool maakt plaats voor een methode die dieper gaat: een saboteurstest die inzicht geeft in persoonlijke patronen, negatieve gedachten en stressreacties. Ben: “Veel adviseurs lopen vast door hun eigen overtuigingen. De saboteurstest helpt je herkennen wanneer je in kritiek, twijfel of angst schiet — en hoe je kunt schakelen naar je positieve, wijze kant. Dat maakt je effectiever en veel rustiger in je werk.” De eerste groep draait deze vernieuwde aanpak als pilot.

Wat kunnen deelnemers eruit halen?

Volgens Ben kunnen gemotiveerde adviseurs enorme stappen zetten. Hij ziet het al jaren gebeuren: sommige deelnemers ontdekken waarom ze altijd vastlopen, sommigen veranderen hun loopbaan volledig, anderen krijgen meer rust en focus en er zijn zelfs deelnemers die - 10 jaar na hun training - nog bellen voor een spiegelgesprek. De winst zit in beter advies, maar ook in meer werkplezier en vertrouwen.

De veranderende rol van de adviseur

De agrarische sector is in beweging. Juist daarom ziet Ben dat het vak van adviseur verandert. “Aan onrustige adviseurs heb je niks, en alleen kennis brengen is niet genoeg. We hebben mensen nodig die kunnen schakelen, hun oordelen kunnen parkeren, goede vragen stellen en écht geïnteresseerd zijn.”

Hij benadrukt dat technieken zoals luisteren, samenvatten en doorvragen belangrijk zijn, maar alleen als ze authentiek zijn. “Een trucje voelt een klant meteen. Het gaat erom dat je werkelijk geïnteresseerd bent in je klant. Zo niet, dan ben je hem kwijt.” Dat raakt de kern van zijn boodschap: “Niet vanuit je hoofd, maar vanuit je hart”. Volgens Ben is dat het type adviseur waar de VAB voor staat: professionals die durven kijken naar zichzelf, die rust brengen in een onrustige wereld, en die de boer helpen vanuit oprechte aandacht.

Een laatste woord aan adviseurs die twijfelen

Ben: “Als je voelt dat het spannend is om jezelf beter te leren kennen — dan is dat precies waarom je het moet doen. Als je je advieswerk wilt aanscherpen en je ambitie serieus neemt, doe dan mee.Het AB-traject is geen verplichting en geen formaliteit, maar een investering in jezelf, en daarmee in je klanten, je bedrijf en de sector.”

Ook meedoen?
Bekijk de ambitiedag en meld je direct aan via deze link.